throne
Translit ייִדיש English

(37) עס זענען אױך געקומען צו פֿאָרן ריכטיקע חסידים און רבנים און לומדים, און מען האָט זײער נוהג כּבוד אָן אים געװעזן. און װען די פֿרעמדע חסידים און לומדים האָבן געשמועסט מיט דעם גבאי בסוד פֿאַרװאָס, ער זאָל לעבן, זאָגט קײן מאָל ניט קײן װאָרט תּורה בײַם טיש? זאָ האָט דער גבאי געענטפֿערט: „װאָס װעט עטץ דען פֿאַרשטײן פֿון זײַן תּורה? ער זאָל לעבן, לערנט תּורה בלױז קבלה בסוד־סודות. זײַנע תּורות זענען פֿון די עולמות העליונים. דאָך האָט זיך דער גנב אײן עצה געגעבן דאַס דער רבי זאָל אױך זאָגן תּורה בײַם טיש. ער איז געזעסן טאָג און נאַכט מיט דעם זולל־וסובֿא און האָט אים אױסנװײניק דערצײלט אַלע מעשׂיות פֿון גאַנץ חומש מיט גאַנץ תּנ״ך און האָט געזען ער זאָל קלאָר זײַן אין אַלע מעשׂיות.

אײן מאָל איז געװעזן אַ שבת, װאָס עס זענען געװעזן פֿיל לומדים און חסידים און האָבן זײער געבעטן, דער רבי זאָל זאָגן אַ דבֿר־תּורה. האָט זײ דער גבאי מבֿטיח געװעזן אַז ער װעט בעטן דעם רבי, װעט ער אים צו ליב טאָן און װעט זאָגן. „נאָר װאָס קומט אַרױס? עטץ װעט דאָך גאָר ניט פֿערשטײן." דען זײַנע תּורות זענען דאָך בלױז פֿערבאָרגענע סודות. בקיצור, עס איז געקומען נאָך דעם עסן, האָט דער רבי געעפֿנט זײַן מױל און פֿערגלײסט די אױגן און געזאָגט (די סיגנון האָט ער געקענט נאָכמאַכן אַזױ װי דער גבאי האָט אים געלערנט, נאָר די מעשיות האָט ער ניט גוט געדענקט). „האַ, האַ, האַ, ני, ני, ני, אױ, אױ, אױ. װען נח האָט מלחמה געהאַלטן מיט די פּלישטים אין די מדבר און נח האָט די מלחמה פֿערשפּילט, איז ניגזר געװאָרן מען זאָל נעמען יצחק אױף די עקידה, און די עקידה איז גורם דאָס לאַנגע גלות. אוי, אוי, אוי, האַ, האַ, האַ, ני, ני, ני. מים אחרונים. בענטשן. אור זרוע לצדיק."

נאָך דעם בענטשן האָט אײן חסיד געזאָגט צום אַנדערן: „ביסט דו אַ מבין אױף די תּורה?״ ענטפֿערט יענער: „האַ, האַ, װאָרום, דו ביסט אַ מבין? דאָס איז קבלה.״ דער דריטער זאָגט: „דאָס איז זײער טיף. דאָס איז סודי־סודות.״ האָט דער גבאי געזאָגט: „האָב איך ענק געזאָגט, אַז זײַנע תּורות זענען ניט פֿאַר [?] מענטשן, נאָר פֿאַר די מלאכים.

װי דער עולם איז אַהײמגעפֿאָרן, איז שױן געװאָרן [?] אין דער װעלט דאָס דער רבי זאָגט זאָלכע פֿערבאָרגענע סודות (38) התּורה, אשר אין לשער ואין לספר. זאָ האָבן זיך אײַנגעזאַמלט פֿון פֿיל שטעט חסידים און לומדים, אױך קלײנע רבילעך, און זענען געפֿאָרן הערן סודות התּורה. בײַם טיש האָט דער רבי װידער געמאַכט די גנבישה סיגוס און האָט געזאָגט: „װען מלך נמרוד האָט מלחמה געהאַלטן מיט שאול המלך, האָט דניאל פּותר געװעזן דעם חלום פֿון די זיבן קי װאָס פּרעה האָט געזען בײַם ירדן. און װײַל דער ירדן איז געװאָרן געשלאָגן מיט בלוט, איבער דעם רעגענט ניט אין ארץ ישראל, ביז עס װירד מתוקן דער חטא װאָס זײ האָבן געהאַרגעט יונה דער נביא אין בית המקדש. װעט װידער גושן געבױט װערן, און עס װעט רעגענען״. און האָט נאָך זאָלכע פֿערשידענע תּורות געזאָגט: „װי דער מלך אַגג האָט מלחמה געהאַלטן מיט נבוכדנצר, און נאָך די מלחמה איז יוסף פֿערקױפֿט געװאָרן קײן מצרים מיט זײַנע ברידער און האָבן ניט געהאַט קײן מנוחה, ביז קורח האָט געבױט אַ תּיבה צום מבול. און דאָס איז געװעזן אַ רמז צום בית הראשון.״

און נאָך פֿערשידענע פֿערבאָרגענע סודות האָט ער מגלה געװעזן, װאָס מען מוז זוכן אַ גרױסן בעל קבלה ער זאָל דאָס פֿערשטײן. דער גאַנצער עולם האָט זיך אָנגעקוקט אײנער דעם אַנדערן און יעדער האָט זיך געשעמט צו זאָגן דאָס ער פֿערשטײט גאָר ניט. נאָר איטלעכער בעזונדער האָט געזאָגט: „איך פֿערשטײ עס גאַנץ גוט. עס איז אַזאָלכע טיפֿע סודות װאָס אוממעגלעך צו ערצײלן, טױזנט מײַלן איז װערט צו פֿאָרן אבי צו הערן זאָלכע סודות התּורה, און איטלעכער בעזונדער האָט אַזױ געזאָגט, װײַל אײנער האָט זיך געשעמט פֿאַר דעם אַנדערן. און אױב עס האָט זיך דאָרט בײַם טיש געפֿונען עטלעכע װאָס זענען באמת געװעזן לומדים און חכמים און האָבן פֿערשטאַנען אַז ער אַ װױטעק, אַ פּראָסטער זולל־וסובא, ער איז װערט מען זאָל אים הענט מיט פֿיס צוברעכן, זאָ האָבן זײ אױך געמוזט שװײַגן און האָבן געמוזט זאָגן דאָס זאָלכע תּורות האָבן זײ נאָך ניט געהערט זײַט זײ לעבן, און האָבן געמוזט קומען צו פֿאָרן. דען װען אײנער מעכט ח״ו עפּעס רעדן אײן װאָרט, מעכט ער געהײסן אַפּיקורס, און ער מעכט ניט זיכער געװעזן מיט זײַן לעבן פֿאַר די געמײנע מענטשן װאָס האָבן אָן אים געגלױבט אַזױ װי די פּױערן האָבן געגלױבט, אַז ער איז אַ פּאָד פּאַן באָג. און װאָס אַ מאָל איז זײַן שם גרעסער געװאָרן. בקיצור, עס זענען געקומען צו פֿאָרן מענטשן פֿון אַלע עקן װעלט, און (39) מען האָט געשיט מיט געלט װי מיט זאַמד, און יעדער האָט זיך געהאַלטן פֿאַר אַ גליק ער האָט זוכה געװעזן דאָס דער רבי האָט פֿון אים אַ פּדיון גענומען.

די שׂררים מיט די פּױערן, בפרט זײַן אײגענער שׂררה, האָבן אַלע װאָך געשיקט פֿון אַלעם גוטן. בקיצור, ר׳ שׂימחה איז זיך געזעסן בכבודו של עולם און האָט געפֿרעסן װי זולל־וסובא. אַ לאַנגע צײַט איז ער זיך געזעסן במנוחה.




(37) Real Hasids, rabbis and scholars, also came to see him. They conducted themselves with great respect towards him. It sometimes happened that foreign Hasids would inquire privately of the gabe about why the rabbi never uttered a word of Torah at his table. ‘What would you understand of his Torah?’ the gabe would respond. ‘He studies only the deepest secrets of Jewish mystical tradition, long may he live, his Torah comes from heaven’s highest spiritual world.’ But then, the scoundrel finally figured out a way for the rabbi to preach Torah at his table. He sat with the drunken glutton day and night and relayed to him all the stories he knew by heart from the khumesh and the tanakh30, making sure he was clear on all of it.

One shabes, when many scholars and rabbis were present, they very much wanted the rebe to give a sermon. So the gabe gave his word to implore him, who would in turn say, ‘What’s the point, they won’t understand any of it anyway.’ But as long as his Torah commentaries remained hidden mysteries, he’d do it.

Long story short, when they finished eating the rabbi opened his mouth, his eyes glazed over (he was good at mimicking the motions the gabe had taught him but he could not remember the stories very well) and proceeded: ‘Ha, ha, ha. Ni, ni, ni. Oy, oy oy. When Noah went to war with the Philistines in the desert and Noah lost the war, it was decreed that Isaac be sacrificed. And that sacrifice was the cause of this long exile. Oy, oy, oy. Ha, ha, ha. Ni, ni, ni.’ With that, the ritual washing after the meal and blessings were performed culminating with the crying out of, 'Light is sown for the righteous!'31

After the blessings, one hasid said to another, ‘Are you well versed in Torah?’ ‘Ha why, are you a big expert? This is Kabbala32!’ he shot back. Another one chimed in, ‘This is very deep. These are the deepest secrets. I told you, the gabe said that his Torah is not for sentient beings—it’s only for angels.’

When the audience went home, the rabbi’s reputation regarding hidden Torah mysteries, spread throughout the world. (38) His teachings were beyond compare and impossible to describe. In this way, hasidim and scholars from many towns, as well as minor rabbis, gathered together and traveled to hear the mysteries of the Torah. At his table, the rabbi continued to proclaim his fraudulent commentaries. ‘When King Nimrod waged war against King Saul, Daniel interpreted the dream of the 7 cows that Pharaoh had at the Jordan River. And the reason it doesn’t rain now in the Land of Israel is because the Jordan was smitten with blood. Until the crime of Jonah the Prophet’s murder in the temple is put right the town of Goshen will not be built and it will rain.’ And he kept on delivering more of these types of sermons, like, ‘When King Agog waged war against Nebuchadnezzar, Joseph and his brothers were sold into slavery in Egypt and had no rest until Korach built an ark against the flood. And this was an allusion to the First Temple.’

He revealed many more hidden mysteries that required explanations in order to be understood by very learned scholars of Kabbalah. Everyone in his audience would look at each other and be ashamed to say they didn’t understand a bit of it. Some even said they understood. ‘These deep mysteries are impossible to explain. It was worth traveling a thousand miles to hear about them,’ one would say because he was embarrassed in front of another. And if there were several sitting at the table who were true scholars and learned men and knew that this Joe Shmo was an ignorant glutton, only worthy of having his hands and feet broken, they had to remain silent. They had to say they had never in their lives heard such excellent Torah before. And they had to travel to visit him. If, God forbid, a bad word was said against him, the culprit would be branded a heretic and might not escape with his life. For those vile, ignoble people who believed, like the peasants did, that he was truly God’s Deputy, his reputation grew ever larger. (39) Long story short, pilgrims from all ends of the earth traveled to see him. He was regaled with money as if it were sand. All who gave him money experienced great joy, feeling they had achieved great merit when the rabbi honored them by accepting their gifts.

The overlords and peasants, particularly his own overlord, sent him the best of everything you ever could imagine, every week. In short, Reb Simkhe sat on his high throne, honored by everyone, and gorging himself to no end. In this way, he lived peacefully for quite some time.